سدهای بی‌جان | 80 درصد ظرفیت 17 سد ‌خالی است | خطر افزایش ریزگردها و حاشیه‌نشینی

به گزارش جام جم آنلاین، شرایط بسیاری از سدهای کشور مناسب نیست، بررسی‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز این شرایط را تایید ‌می‌کند و نشان می‌دهد که‌ بیش از 80 درصد ظرفیت 17 سد مهم کشور خالی است‌.

‌‌مجموع ذخایر آبی سدهای کشور نیز حدود 18 میلیارد و 770 میلیون مترمکعب برآورد شده است و بر این اساس می‌توان گفت ‌حدود 62 درصد ظرفیت سدهای کشور خالی است و پرشدگی مخازن سدهای کشور حدود 38 درصد است.

در این بین شرایط سد لار با حدود 1.5درصد پرشدگی از همه سدهای کشور ناگوارتر است، پس از لار سد اکباتان همدان با حدود 3درصد پرشدگی در شرایط بحرانی قرار گرفته است و پس از آن نام سد تنگاب فارس با حدود  5درصد پرشدگی قرار دارد.

افزون بر این میزان آب ورودی به سدهای کشور نیز روندی کاهشی را نشان می‌دهد‌. ورودی آب به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر) تا 17دی ماه 5.39 میلیارد بوده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته‌ 12 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

این درحالی است که برخی امیدوارند بارش‌های دیروز و امروز شرایط منابع آبی کشور را بهبود ببخشد.

‌ احد وظیفه، رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی درباره تاثیر بارش‌های چند روز اخیر‌ در افزایش ذخیره آب سدهای کشور به جام جم آنلاین می‌گوید: برای اینکه بارش‌ برف و باران سبب افزایش ذخیره آب سدهای کشور شود به زمان نیاز است و نباید انتظار داشت جریان آب خیلی زود‌ به سدهای کشور برسد.‌

تشدید بحران آب از شمال شرق تا شمال غرب

کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری ادامه پیدا کند به طور حتم در تابستان پیش‌رو شرایط ناگوارتری را تجربه خواهیم کرد.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در این باره می‌گوید:‌ در سال آبی‌جاری تاکنون بارش‌های مناسبی را شاهد نبوده‌ایم و این خطر وجود دارد که در تابستان آینده دچار مشکلات زیادی شویم.

‌کارشناسان معتقدند بارش‌های پاییزی در بسیاری از مناطق کشور مناسب نبوده است و برخی استان‌ها شرایط بسیار ناگوارتری دارند.

وظیفه درباره استان‌هایی که از نظر کاهش بارش شرایط نامناسب‌تری را تجربه کرده‌اند، عنوان می‌کند:‌ استان‌های اطراف ‌تهران بدترین وضعیت را دارند. برای نمونه‌ بارش‌ها در قزوین 71 درصد ‌ و در‌‌ تهران 62 درصد کمتر از حد نرمال بوده است.

به عبارت دیگر شمال شرق و شمال غرب کشور بجز استان‌های ساحلی با کاهش‌ 35 تا‌ 70 درصدی‌ بارش رو به رو هستند.

به این ترتیب می‌توان گفت کاهش بارش در خراسان‌رضوی، سمنان، تهران، قم، همدان، قزوین، البرز، زنجان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان ‌کم‌سابقه و حتی بی‌سابقه بوده است.

خشکسالی بی‌سابقه در تهران

‌ در دو سال گذشته ‌استان‌ تهران نیز بارش‌های مناسبی نداشته است.‌ برای نمونه تهران سال آبی گذشته را با کاهش 36 درصدی بارش‌‌ها به پایان رساند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در پی کاهش میزان بارش‌ها در استان تهران شرایط سدهای پنجگانه این کلانشهر نیز مناسب نیست. چراکه جمع کل مخازن سدهای پنجگانه تهران حدود 260 میلیون متر مکعب است که نسبت به سال گذشته که حدود 340 میلیون بود، حدود 80 میلیون متر مکعب کاهش داشته است.‌

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه وضعیت آبی تهران مساعد نیست، ادامه می‌دهد: این درحالی است که نقشه‌های هواشناسی نشان می‌دهد که تا دو هفته آینده نیز بارش قابل توجهی در تهران نخواهیم داشت. در واقع سیستم بارشی‌ در عرض‌های جنوبی رشته‌کوه البرز از جمله استان تهران آورده قابل توجهی ندارد و این مساله میزان خشکسالی در این مناطق افزایش خواهد یافت.

او درباره احتمال افزایش بارش‌ها در اسفند و فروردین پیش‌رو نیز عنوان می‌کند: اسفند و فروردین ‌از ماه‌های پر بارش تهران محسوب می‌شود و احتمالا بارش‌‌ها در این دو ماه برای تهران بهتر از سال قبل خواهد بود. اما آنقدر نخواهد بود که کم آبی را جبران کند.

به این ترتیب می‌توان گفت ‌بارش‌ها‌ امسال نیز برای سومین سال متوالی کمتر از حد نرمال خواهد بود. این درحالی است که خشکسالی‌های طولانی پیامدهای زیادی برای کشور در پی‌دارد.

افزایش ریزگردها و مهاجرت

کاهش بارش‌ها و شرایط نامناسب منابع آب کشور سبب شده که کارشناسان نسبت به پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خشکسالی نیز هشدار بدهند‌.

لازم به یادآوری است که پیامدهای خشکسالی را به مسائلی مانند جیره بندی آب نباید محدود کرد، زیرا بحران کمبود آب به بحران ریزگرد‌ها و ‌ مهاجرت‌ نیز دامن می‌زند و به این شکل مسائلی مانند حاشیه نشینی نیز افزایش پیدا می‌کند.

البته نباید فراموش کرد که بحران خشکسالی به مشکلات امنیتی نیز دامن می‌زند. برای نمونه در چند سال گذشته بحران آب در سیستان و بلوچستان شرایطی ایجاد کرده که تحت تاثیر آن بسیاری از روستاهای این استان خالی از سکنه شده‌اند‌، زیرا زندگی بسیاری از اهالی این منطقه به تالاب هامون وابسته بود و با خشک شدن این تالاب بسیاری از آنها ناچار به مهاجرت شده‌اند.

بنابراین باید از مسئولان خواست برنامه‌ جامعی برای تغییر اقلیم در نظر بگیرند، زیرا پیامدهای این مساله را نباید نادیده گرفت و با سوء مدیریت در آتش آن دمید. فراموش نکنیم که آثار خشکسالی بسیار شدیدتر از سیلاب است، زیرا وسعت بیشتری دارد و همه اقشار جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.